Gelişimsel kalça displazisi (GKD), kalça eklemi ve çevresindeki dokuların doğru şekilde gelişmediği bir durumdur. Bu durum, genellikle bebeklerde veya küçük çocuklarda ortaya çıkar. Kalça eklemi, gelişim geriliğinden kalça ekleminin çıkığına kadar değişik derecede etkilenir. GKD, tedavi edilmediği takdirde ilerleyebilir ve kalıcı kalça sorunlarına, hatta hayat boyu süren sakatlığa neden olabilir.
Kız bebekler erkek bebeklerden yaklaşık 5 kat fazla etkilenirler.
Nedenleri
GKD her bin bebekten 10-15’inde saptanmaktadır. Gelişimsel kalça displazisinin net nedeni bilinmemekle birlikte, bazı risk faktörleri ve olası nedenler şunlar olabilir:
Genetik yatkınlık: Aile öyküsünde GKD olan bireylerde daha sık rastlanır. Bazı genetik hastalıklarda bebekler çıkık kalça ile doğarlar.
Rahim içi pozisyonu: Bebeğin rahim içindeki pozisyonu kalça eklemi gelişimini olumsuz etkileyebilir. Makat geliş (anne karnında ters pozisyonda duran) bebeklerde daha sık rastlanır. Rahim içindeki sıvı miktarının azalması da GKD riskini arttırır.
İskelet sistemi ile ilgili tespit edilmiş deformiteler de GKD riskini arttırır; tortikollis (eğri boyun), diz çıkığı, ayakta şekil bozukluğu(içe veya dışa dönük ayak) ve omurga ile ilgili bozuklukları olan bebeklerde kalça çıkığı daha sık rastlanır.
Kundaklama: Kundak uygulanan bebeklerde GKD sıklığı artmıştır.
Belirtiler
Gelişimsel kalça displazisinin belirtileri genellikle bebeklik veya erken çocukluk döneminde fark edilir. Belirtiler arasında şunlar bulunabilir:
Kasık çizgilerinin eşitsizliği: Bebeğin bir kalça kıvrımı, diğerine göre daha az belirgindir veya tamamen eksiktir.
Asimetrik kalça hareketi ve bacaklar: Bebeğin bir bacağı diğerine göre daha kısadır. Kalçaların yana doğru hareketi kısıtlanmıştır.
Yürüme Problemleri: GKD olan çocuklar yürümeye başladıklarında topallama veya dengesizlik gösterebilirler.
Teşhis
Gelişimsel kalça displazisi, fizik muayene ve görüntüleme testleri kullanılarak teşhis edilir. Ultrason ve/veya röntgen kalça eklemi çıkıklığını veya displaziyi doğrulamak için yeterlidir. Özellikle ilk 6 aylık dönemde ultrason tanı ve tedavi takibinde en önemli yöntemdir.
Bebeklere yaşamının ilk ayı içerisinde herhangi bir belirti ya da şikayeti olmasa da tarama amaçlı kalça ultrasonu yapılması GKD’lerin erken tanısı ve bir çoğunun da basit tedavi ile düzelmesini sağlar.
Bebeğinize yaşamının ilk ayı içerisinde kalça ultrasonu taraması yaptırınız!
Tedavi Seçenekleri
Gelişimsel kalça displazisinin tedavisi, çocuğun yaşına bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
Pavlik Bandı: Bebeklerde GKD’yi tedavi etmek için en sık kullanılan yöntemdir. Pavlik bandı, bebeğin diz ve kalçalarını bükerek ve kalça eklemini uygun pozisyonda tutar. 6 aylıktan küçük yaşta tanı almış bebeklerde pavlik bandajı en etkili tedavi yöntemidir.
Alçı Uygulaması: Pavlik bandajının tedavide yetersiz kaldığı veya tanı anında yaşı 6 aylıktan büyük olan bebekler alçılama ile tedavi edilirler. Bu tedavi için bebeğe Genel anestezi verilir ve bebek anestezi altında iken kalça muayene edilerek pelvipedal alçılama uygulanır.
Cerrahi Müdahale: Tanı anında bebeğin yaşı 12 aylıktan büyük ise genellikle cerrahi müdahale gerekir. Kalçanın cerrahi yöntemle yerine yerleştirilmesinden kemik keserek kalça ekleminin düzeltilmesine kadar değişik büyüklükteki ameliyatlara ihtiyaç olabilir.
Önemli Not
Gelişimsel kalça displazisi tedavi edilmezse, ilerleyen yaşlarda kalıcı kalça eklemi hasarına yol açabilir. Bu nedenle, erken teşhis ve uygun tedavi önemlidir. Ebeveynlerin bebeklerinin gelişimini düzenli olarak izlemesi ve herhangi bir anormal durumda hemen tıbbi yardım alması önemlidir.
Sonuç
Gelişimsel kalça displazisi, erken teşhis ve uygun tedavi ile genellikle başarılı bir şekilde yönetilebilir. Erken müdahale, bebeğin sağlıklı bir kalça eklemine sahip olmasını sağlayabilir ve uzun vadeli komplikasyonları önleyebilir.